200 jaar Noordhollandsch Kanaal
De tentoonstelling over een vergeten waterweg
Precies 200 jaar geleden begon de aanleg van het Noordhollandsch Kanaal, dat Amsterdam en Den Helder met elkaar verbindt. De waterweg loopt door de hele provincie en doet de steden Alkmaar en Purmerend aan. Toen ongelooflijk belangrijk voor de scheepvaart, nu zo goed als vergeten. Tachtig jaar lang bood het Noordhollandsch Kanaal schepen die af- en aanvoeren bij de Reede van Texel een snelle route naar de hoofdstad, waarbij ze niet werden geremd door de vele zandbanken van de Zuiderzee. Toen het technisch mogelijk werd om een kanaal rechtstreeks van Amsterdam naar de Noord-Zee te graven, werd de ondergang van het Noordhollandsch Kanaal als belangrijke handelroute ingeluid.
Om het jubileum van de “vergeten waterweg” te vieren ontwikkelden het Noord-Hollands Archief en Synergique samen een reizende tentoonstelling. De beeldcollectie van het archief, ontsloten in de Provinciale Atlas, vormt het uitgangspunt en staat centraal op de twee tentoonstellingsmeubels die samen de loop van het kanaal tonen. Bovendien komen de archiefbeelden tot leven in animatie en op een interactieve, digitale tafel. De reizende tentoonstelling start in Purmerend, waarna hij doorgaat naar Alkmaar en tenslotte zijn laatste stop maakt in Den Helder.
OPDRACHTGEVER
NOORD-HOLLANDS ARCHIEF
Periode: 24/05/2019 – 2021
Jaar: 2019-2021
Locatie: Purmerends Museum, de Bibliotheek Alkmaar de Mare, Marinemuseum Den Helder
Fotografie: Synergique
“Met de tentoonstelling over het Noordhollandsch Kanaal heeft Synergique laten zien dat ze ook met kleine concepten en onderwerpen iets groots en moois neer kunnen zetten. De begeleiding en het eigen initiatief vanuit Synergique waren zeer fijn, en ik kijk uit naar onze volgende samenwerking.”
Mart van de Wiel – senior medewerker presentatie en Provinciale Atlas
De tentoonstelling bestaat uit twee grote meubels, waarvan een zijde de contour van het kanaal volgt. Naast elkaar geven ze de provincie Noord-Holland weer. Bezoekers kunnen om de meubels heen lopen, maar ook ertussen waardoor ze “in het kanaal” staan.
De meubels zijn voorzien van een uitsnede van een negentiende-eeuwse kaart van Noord-Holland en verrijkt met afdrukken van de vele archiefbeelden van het kanaal. De verschillende belangen van de mensen die het kanaal mogelijk maakten staan in tekst uitgelegd, evenals belangrijke informatie over de steden langs het kanaal. De steden zelf zijn met opgehoogd, zodat hun oorspronkelijke grootte en ligging rond het kanaal goed naar voren komt.
In de tentoonstelling is gekozen voor een heldere grafische stijl. De teksten zijn gelaagd, waardoor ze uitnodigen om te lezen. Bovenop de tafel staat een aantal vlaggen die bijzondere gebeurtenissen uit de geschiedenis van het kanaal uitlichten. Geel is, naast de blauwe hoofdkleur, de steunkleur van de tentoonstelling die samen met een speciaal eigen logo laat zien waar er iets leuks te lezen of te zien is voor kinderen.
Het kanaal aanleggen was geen eenvoudige opgave. De ingenieur die verantwoordelijk was voor het proces van plan tot uitvoering nam zijn toevlucht tot bijzondere technieken om de bestaande waterwegen van Noord-Holland te verbinden, verbreden en verdiepen, om zo het Noordhollandsch Kanaal te vormen. Hij ontwierp speciaal daarvoor de vlotbrug, hoe die werkt is, samen met de werking van andere technische hoogstandjes, geïllustreerd in een animatie die in de tentoonstelling te zien is.
Interactieve toevoeging aan de tentoonstelling is de digitale multitouchtafel. Op de tafel zijn 47 originele ingenieurstekeningen van het hele kanaal te bekijken. Ze liggen op volgorde en zijn op volgorde te zien door er doorheen te swipen, maar ze kunnen ook op een overzichtskaart geselecteerd worden. Op een deel van de kaarten zijn nog extra archiefbeelden toegevoegd met informatie over de specifieke plekken.
De tentoonstelling doet drie locaties aan, die alle drie langs het Noordhollandsch Kanaal liggen. In Purmerend bij hij het spits af in het Purmerends Museum, in Alkmaar staat hij bij de Bibliotheek: locatie Alkmaar de Mare, en in Den Helder sluit hij af bij het Marinemuseum.
